Эндигисини қўлдан бермайлик 

Эндигисини қўлдан бермайлик 

Ҳозир Тошкентда Туркистон мусиқасига бутун вужуди билан берилган мусиқа профессори Успенский бор.

Бу ўзида бўлган иқтидорини, илм ўқуб етиштирган бутун кучини Туркистон мусиқасига берган. Тўғрисини айтганда бу киши Туркистон мусиқасининг мажнуни. Успенский французлар руҳида мусиқа ёза олатурган мусиқий шоири (композитор) бўлса ҳам Туркистон мусиқийси учун мана шу истеъдодини йўқотди. Мусиқашуносларча айтганда ерга кўмди. Бу киши Туркистон мусиқасини, санойи нафисанинг бошқа бўлакларига ўхшаш гавдалантирар, унинг соясини нота орқали қоғоз бетларига олар.

Демак, буни ҳам ўлмас битмас қилар. Ул Туркистон оҳангларини нотага олғонда шу қадар эҳтиёт билан оладирки, бундай озорсизлик ёлғиз ошиқларнинг ишидир. Яъни, оҳангларни нотага олган дабузуш, янглиш ёки Оврупо оҳангларига аралаш қилувдан сақланар. Бу оҳангларни ўз аслида, ўз руҳида ёзмоққа тиришадир. Бунинг тиришуви шу қадарки ўзига ўзи ишонмас. Ёзғон асарларини ҳикмат мошиналари билан текшириб кўради. Граммафонга қўйиб эшитадир.

Мусиқашунослар орасига солиб мунозара музокара қилодир. Успенский каби Туркистон мусиқийсига берилган кишининг иккинчиси Мироновдир. Мана бу бечоралар Туркистон мусиқийсига берилиб ишлар эканлар, ҳеч бир ёрдамчилари йўқ. Буларни тақдир этадирган кишилар ҳам йўқ. Материаллар йиғув учун бир ерга боратурғон бўлсалар от арабалари йўқ.

Сўзнинг қисқаси ҳеч таъминсизлар. Ҳозир энди бир нарсасиз чарчаганга ўхшайдилар. Успенский шундай суйган ва фойдалик ишини ташлаб жой ахтармоқчидир. Эҳтимол бундай кишилар тағин ўлкамизда бордир. Бундай кишиларнинг яқин орада бизнинг орамиздан чиқиши қийиндир. Ҳукумат бошида турган кишиларимиз бунга аҳамият бериб, буларга кераклик нарсаларни етиштириб бериб турсалар бизнинг қанча нозлиқ, ёқимлиқ оҳангларимизни ўлимдан абадий қутқозғон бўлар эдилар.

Эскиларимизни қўлдан бердик, энди ҳозирғиларимизни қўлдан бермайлик!     

Саййид Али Хўжа.  
Қизил байроқ. 1922 йил 2 февраль