Иқлим ўзгаришлари туфайли миллионлаб фуқаролар турли хасталикларга рўпара бўлишяпти. Аммо аксарият хасталиклар инсон омили билан боғлиқ эканини ҳар доим ҳам тан олавермаймиз.
Жумладан, нотўғри овқатланиш орқали витамин ва минералларнинг камайиб кетиши, ёшларнинг эса рационал ўсиш ва ақлий ривожланишда ортда қолишлари, катталарда юрак қон-томир, эндокрин, хавфли ўсма, қабзият, қандли диабет, ошқозон ва ичак касалликлари...
Энг ёмони, ортиқча вазннинг ортиши инсоннинг эрта ўлимига сабаб бўляпти.
Мутахассисларнинг фикрича, дунё ҳамжамиятида юзага келадиган 10 та асосий ўлим ҳолатларининг 6 таси нотўғри овқатланиш оқибатида келиб чиқар экан.
Афсуски, дунёни ташвишга солаётган ушбу муаммо Ўзбекистонга ҳам етиб келди. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2023 йилнинг 29 декабрдаги “Аҳолининг соғлом овқатланишини таъминлаш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Қарори ҳам бежиз қабул қилингани йўқ.
Ушбу ҳужжат аҳоли саломатлигини таъминлаш бўйича бир қатор тадбирлар белгиланганига қарамай, юртимизда тўғри ва соғлом овқатланиш қоидаларига етарлича амал қилинмаётганини англатади, албатта. Эътибор қилинг, айни пайтда Ўзбекистон аҳолисининг 56 фоизида ортиқча вазн, 38 фоизида қон босими билан боғлиқ муаммо мавжуд экан.
Шунингдек, аҳолининг 44 фоизи жисмоний фаол эмаслиги, 36 фоизи тўғри овқатланиш қоидаларига амал қилмаслиги аниқланган. 2060 йилга бориб Ўзбекистонда ўртача тана массаси индекси 1 квадрат метрга 26,5 кг.ни ташкил қилиши кутилмоқда. Бу эса Марказий Осиёдаги энг энг юқори кўрсаткичдир.
Бу оғриқли масалага “Миллий тикланиш” демократик партиясининг 2025-2029 йилларга мўлжалланган Сайловолди дастурида ҳам алоҳида эътибор қаратилиб, Ўзбекистонда соғлом овқатланиш миллий концепциясини қабул қилиш орқали соғлом ва фаол ҳаётни таъминлаш, миллат генофондини сақлаш, гени ўзгартирилмаган маҳсулотларни оммалаштириш, аҳолида тўғри овқатланиш маданиятини шакллантиришга қаратилган устувор вазифалар белгиланган.
Сир эмаски, юртимиздаги айрим хонадонларда, умумий овқатланиш шаҳобчаларининг эса аксариятида миллий қадриятларимизга зид равишда турли егуликларни исроф қиилш, чиқиндихоналарга ташлаб юбориш, таълим муассасаларида нон ва нон маҳсулотлари қолдиқларини дуч келган жойларга ташлаш оддий ҳолга айланиб қолди.
Ана шу жиҳатларни инобатга олган ҳолда партия дастурида миллий қадриятимиз саналган исрофгарчиликка йўл қўймасликни аҳоли ўртасида кенг тарғиб қилишга қаратилган бир қатор тадбирларни амалга ошириш режалаштирилган.
Яқинда эса бир қатор вазирлик ва ташкилотлар билан ҳамкорликда ўтказилган “Тоза ликопча” акцияси ҳам дастурда кўзланган мақсадларга эришиш йўлидаги чора-тадбирларнинг биридир.
“Тоза ликопча” акциясидан кўзланган мақсад аҳолининг соғлом овқатланиш маданиятини ошириш, бу борадаги қонунчиликнинг ҳуқуқий асослари такомиллаштириш, мактаб ва мактабгача таълим ташкилотларида болаларнинг тўйимли, сифатли, хавфсиз овқатланишини таъминлашга ҳисса қўшишдан иборатдир.
Шунингдек, болаларга, озиқ-овқат, егуликларни исроф қилишаётган бир пайтда қайсидир мамлакатда уларнинг тенгдошлари очликдан нобуд бўлаётганига оид маълумотларни етказиш орқали егуликларга нисбатан қарашларини ўзгартиришга эришиш мақсад қилинган.
Ўтган ҳафта пойтахтимизнинг “Хувайдо” маҳалласида Мактабгача ва мактаб таълими, Соғлиқни сақлаш вазирликлари, Ўзбекистон Маҳаллалари уюшмаси, Оила ва хотин-қизлар ҳамда Дин ишлари бўйича қўмиталар, Санитария-эпидемиологик осойишталик ва жамоат саломатлиги хизмати, Волонтёрлар ассоциацияси билан ҳамкорликда мазкур акцияга старт берилди.
Тадбирда сўзга чиққанлар аҳоли томонидан ўзини кўз-кўз қилиш, тўй ва у билан боғлиқ маросимларда егуликларни увол қилиш, исрофгарчиликка йўл қўйиш каби ҳолатлар кўплаб учраётгани ҳақида фикрлар билдирилиб, айни пайтда аҳоли ўртасида бу каби лойиҳаларни амалга ошириш жуда муҳимлиги таъкидланди.
“Ноннинг ушоғи ҳам нон” шиори остида ўтказилаётган “Тоза ликопча” акцияси доирасидаги тадбирлар Шайхонтоҳур туманидаги 276-умумтаълим мактаби ва 288-мактабгача таълим ташкилотида, шунингдек, Учтепа туманидаги умумий овқатланиш шоҳобчасида давом эттирилди.
Эндиликда мазкур акция тўрт босқичда бутун мамлакат бўйлаб давом эттирилади. Демак, мактаб ва мактабгача таълим ташкилотлари, олий таълим муассасалари, маҳаллалар, вазирлик, корхона ва ташкилотларда “Тоза ликопча”ни кутинг!
Исрофгарчиликка йўл қўймаслик, нонни, озиқ-овқатларни увол қилмаслик, ёш авлод онгида егуликларни исроф қилганлик учун уят, тежамкорлик учун эса фахр туйғуларини шакллантириш, шунингдек, миллат генофондини, халқимиз саломатлигини сақлашга қаратилган мазкур акцияда барчамиз фаол иштирок этайлик, азиз юртдошлар!
Жумладан, нотўғри овқатланиш орқали витамин ва минералларнинг камайиб кетиши, ёшларнинг эса рационал ўсиш ва ақлий ривожланишда ортда қолишлари, катталарда юрак қон-томир, эндокрин, хавфли ўсма, қабзият, қандли диабет, ошқозон ва ичак касалликлари...
Энг ёмони, ортиқча вазннинг ортиши инсоннинг эрта ўлимига сабаб бўляпти.
Мутахассисларнинг фикрича, дунё ҳамжамиятида юзага келадиган 10 та асосий ўлим ҳолатларининг 6 таси нотўғри овқатланиш оқибатида келиб чиқар экан.
Афсуски, дунёни ташвишга солаётган ушбу муаммо Ўзбекистонга ҳам етиб келди. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2023 йилнинг 29 декабрдаги “Аҳолининг соғлом овқатланишини таъминлаш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Қарори ҳам бежиз қабул қилингани йўқ.
Ушбу ҳужжат аҳоли саломатлигини таъминлаш бўйича бир қатор тадбирлар белгиланганига қарамай, юртимизда тўғри ва соғлом овқатланиш қоидаларига етарлича амал қилинмаётганини англатади, албатта. Эътибор қилинг, айни пайтда Ўзбекистон аҳолисининг 56 фоизида ортиқча вазн, 38 фоизида қон босими билан боғлиқ муаммо мавжуд экан.
Шунингдек, аҳолининг 44 фоизи жисмоний фаол эмаслиги, 36 фоизи тўғри овқатланиш қоидаларига амал қилмаслиги аниқланган. 2060 йилга бориб Ўзбекистонда ўртача тана массаси индекси 1 квадрат метрга 26,5 кг.ни ташкил қилиши кутилмоқда. Бу эса Марказий Осиёдаги энг энг юқори кўрсаткичдир.
Бу оғриқли масалага “Миллий тикланиш” демократик партиясининг 2025-2029 йилларга мўлжалланган Сайловолди дастурида ҳам алоҳида эътибор қаратилиб, Ўзбекистонда соғлом овқатланиш миллий концепциясини қабул қилиш орқали соғлом ва фаол ҳаётни таъминлаш, миллат генофондини сақлаш, гени ўзгартирилмаган маҳсулотларни оммалаштириш, аҳолида тўғри овқатланиш маданиятини шакллантиришга қаратилган устувор вазифалар белгиланган.
Сир эмаски, юртимиздаги айрим хонадонларда, умумий овқатланиш шаҳобчаларининг эса аксариятида миллий қадриятларимизга зид равишда турли егуликларни исроф қиилш, чиқиндихоналарга ташлаб юбориш, таълим муассасаларида нон ва нон маҳсулотлари қолдиқларини дуч келган жойларга ташлаш оддий ҳолга айланиб қолди.
Ана шу жиҳатларни инобатга олган ҳолда партия дастурида миллий қадриятимиз саналган исрофгарчиликка йўл қўймасликни аҳоли ўртасида кенг тарғиб қилишга қаратилган бир қатор тадбирларни амалга ошириш режалаштирилган.
Яқинда эса бир қатор вазирлик ва ташкилотлар билан ҳамкорликда ўтказилган “Тоза ликопча” акцияси ҳам дастурда кўзланган мақсадларга эришиш йўлидаги чора-тадбирларнинг биридир.
“Тоза ликопча” акциясидан кўзланган мақсад аҳолининг соғлом овқатланиш маданиятини ошириш, бу борадаги қонунчиликнинг ҳуқуқий асослари такомиллаштириш, мактаб ва мактабгача таълим ташкилотларида болаларнинг тўйимли, сифатли, хавфсиз овқатланишини таъминлашга ҳисса қўшишдан иборатдир.
Шунингдек, болаларга, озиқ-овқат, егуликларни исроф қилишаётган бир пайтда қайсидир мамлакатда уларнинг тенгдошлари очликдан нобуд бўлаётганига оид маълумотларни етказиш орқали егуликларга нисбатан қарашларини ўзгартиришга эришиш мақсад қилинган.
Ўтган ҳафта пойтахтимизнинг “Хувайдо” маҳалласида Мактабгача ва мактаб таълими, Соғлиқни сақлаш вазирликлари, Ўзбекистон Маҳаллалари уюшмаси, Оила ва хотин-қизлар ҳамда Дин ишлари бўйича қўмиталар, Санитария-эпидемиологик осойишталик ва жамоат саломатлиги хизмати, Волонтёрлар ассоциацияси билан ҳамкорликда мазкур акцияга старт берилди.
Тадбирда сўзга чиққанлар аҳоли томонидан ўзини кўз-кўз қилиш, тўй ва у билан боғлиқ маросимларда егуликларни увол қилиш, исрофгарчиликка йўл қўйиш каби ҳолатлар кўплаб учраётгани ҳақида фикрлар билдирилиб, айни пайтда аҳоли ўртасида бу каби лойиҳаларни амалга ошириш жуда муҳимлиги таъкидланди.
“Ноннинг ушоғи ҳам нон” шиори остида ўтказилаётган “Тоза ликопча” акцияси доирасидаги тадбирлар Шайхонтоҳур туманидаги 276-умумтаълим мактаби ва 288-мактабгача таълим ташкилотида, шунингдек, Учтепа туманидаги умумий овқатланиш шоҳобчасида давом эттирилди.
Эндиликда мазкур акция тўрт босқичда бутун мамлакат бўйлаб давом эттирилади. Демак, мактаб ва мактабгача таълим ташкилотлари, олий таълим муассасалари, маҳаллалар, вазирлик, корхона ва ташкилотларда “Тоза ликопча”ни кутинг!
Исрофгарчиликка йўл қўймаслик, нонни, озиқ-овқатларни увол қилмаслик, ёш авлод онгида егуликларни исроф қилганлик учун уят, тежамкорлик учун эса фахр туйғуларини шакллантириш, шунингдек, миллат генофондини, халқимиз саломатлигини сақлашга қаратилган мазкур акцияда барчамиз фаол иштирок этайлик, азиз юртдошлар!
