Ёшлар ишлари агентлига таклиф!
Психологлар «селфимания», яъни «ўзига-ўзи маҳлиё» бўлишнинг ёш авлод учун катта хавф эканини таъкидлай бошладилар.
Статистика маълумотларига қараганда, «селфи» сўзи ҳар куни Facebookда 365 минг, Twitterda 150 минг, Instagramда эса 5 миллиондан кўп маротаба ишлатилар экан. Бошқа бир маълумотда эса 18-24 ёшдагилар томонидан олинган фотосуратларнинг 30 фоизи селфи экани қайд этилган.
... Қадим замонларда эркаклар ўз қабиласидаги аёлларни ёввойи ҳайвон ёки бирор душмандан ҳимоя қилган бўлсалар, бугунга келиб оила устунлари аёли, қизи, келини, ҳатто набирасини душман ёки ёввойи махлуқлардан эмас, ижтимоий тармоқлардан кўпроқ ҳимоя қилиш учун қайғуришяпти.
Яқинда 4 та тилда сўзлаша оладиган, замонавий бир қизнинг фотиҳа тўйи бузилганини эшитиб қолдим. Суриштирсам, бўлажак куёв хорижда ишларкан, қизга ижтимоий саҳифаларига селфи тушиб жойламаслик талабини қўйибди. Қиз эса буни ўзи учун ҳақоратдек қабул қилиб, фотиҳани бузибди. Тўғри, бир қарашда бу арзимасдек туюлиши мумкин. Аммо социологларнинг кузатувлари хулосасида юқоридаги каби муаммо деярли 90 фоиз жуфтлик орасида кузатилаётгани, ҳатто аксарият оилаларнинг бузилиб кетишига айнан ижтимоий тармоқларга сурат ёки видео жойлаш сабаб бўлаётганини қайд этилмоқда.
Яна «Селфимания» мавзусига қайтсак: айрим ёшлар ўзининг ижтимоий саҳифасига ажабтовур селфилар жойлаб, кўпроқ «лайк» йиғиш истагида ҳатто ўз ҳаётларини хавф остига ҳам қўймоқдалар. Хусусан, улар баланд қаватли уйлар томида, йиртқич ҳайвонлар олдида ёки яқинлашиб келаётган поезд рўпарасида суратга тушишмоқда. Олий мақсад, «лайк» йиғиш!
Дарвоқе, ёдингизда бўлса, селфига тушиш билан боғлиқ илк фожиали хабар ОАВда 2014 йилнинг мартида ижтимоий тармоқларни «портлатган» эди. Эътибор беринг: 2014 йили селфига тушиш чоғида 15 киши ҳалок бўлган бўлса, 2015 йилда бу кўрсаткич 39, 2016 йилда эса 80 тага етганди. Шунингдек, 16 та ҳолатда бир вақтнинг ўзида икки киши селфига тушаётиб ҳалок бўлган, бешта ҳолатда уч киши, иккита ҳолатда етти киши ва битта ҳолатда беш киши бир вақтнинг ўзида ҳаётдан кўз юмгани қайд этилганди.
БМТ маълумотларига кўра, 2014 йилдан 2023 йилгача 49 та давлатда селфи туфайли 399 фуқаро билан фожиа рўй берган. Бу борада 190 та қурбон билан Ҳиндистон, иккинчи ўринни 29 ўлим билан АҚШ, учинчи ўринни эса 18 кишининг вафот этиши билан Россия эгаллаб турибди. Мутахассислар селфи чоғидаги ўлим ҳолатларини ўрганишганда баландликдан йиқилиш ва сувга чўкиб кетиш билан боғлиқ вазиятлар энг кўп содир бўлгани аниқланди.
Бундан ташқари, ЙТҲ, поезд остида қолиш, қуролдан ўлиш, ҳайвонлар ҳужуми ва ток уриб ўлиш ҳолатлари ҳам учрамоқда. Мисол учун, 2015 йилнинг март ойида Ҳиндистондаги Нагпур кўлида еттита бола қайиқда селфига тушмоқчи бўлиб чўкиб кетишган. Яна тўртта бола Нармада каналида қирғоқда суратга тушмоқчи бўлиб каналга тушиб кетган...
Худди шу йилнинг ёзида 25 ёшли хитойлик йигит Лонг Мен шаршараси устида селфига тушмоқчи бўлади ва эҳтиётсизлик оқибатида сирпаниб кетиб 30 метрли жарликка қулайди... Кўп ўтмай россиялик 17 ёшли талаба тўққиз қаватли, Филиппинда эса 19 ёшли қиз 20 қаватли бино томида селфи қиламан деб, ҳаёт билан хайрлашади.
Янаям даҳшатлиси Руминияда – Анна Урсу исмли қиз юриб кетаётган поезд томида селфига тушмоқчи бўлган ва электр симига урилиб, куйиб кетган. АҚШнинг Колорадо штатида эса учувчининг парвоз вақтида селфига тушишга уриниши сабаб икки кишилик самолёт ҳалокатга учраган...
Афсуски, ана шундай хатоларга қарамай, ёш авлод ўртасида «ҳайратланарли селфи» тушишга бўлган иштиёқ сўнмаяпти...
БМТ экспертлари сўровига кўра, 12-16 ёшли ўсмирларнинг 50 фоизи тенгдошлари билан суҳбат қуриш, бирор ўйин ўйнаш ёки саёҳат қилишдан кўра, тинчгина компьютер ўйнашни афзал билишмоқда.
Тан олиш керак, компьютер технологияларининг борлиги ҳаётимизни анча енгиллаштирди. Аммо афсуски, катталар орасида ушбу техникадан режасиз фойдаланиш, айниқса, телефон ёки смартфонларни бутунлай фарзандлар ихтиёрига топшириб қўйишдек «касаллик»ка ҳам авж олдики, бу...
ЖССТ мутахассисларининг қайд этишларича, бундан 5 йил аввал «Оч қорним, тинч қулоғим» деб ёш боласи қўлига телефон тутқазган ота-она бугун окулист, кардиолог, ҳатто онколог қабулига боришга мажбур бўлаяпти.
Ҳа, яна бир маълумот: «бой берилган авлод», «селфичи авлод», «Z-авлод», «Альфа авлод» каби атамалар қаторига бугун «бир қўлли авлод» ҳам қўшилдики, бу ибора мунтазам равишда бир қўлида телефон ушлаб юрувчиларга нисбатан ишлатиляпти. Бир сўз билан айтганда, бугун «бир қўлли авлод»ни қандай қилиб «баркамол авлод» сирасига қайтаришдек долзарб муаммо билан юзлашиб турибмиз. Зотан, ғарб «бир қўлли авлод»ни жиловлаш қийин кечаётгани ҳақида анчадан буён жар соляпти.
Биз эса ўзгалар эмас, фақат ўз хатоларимиз туфайлигина кўзимиз очилишини кутиб яшаяпмиз.
Гарчи бу фикр эскироқ, оҳори тўкилганроқдек туюлиши мумкин. Аммо ушбу иллатга қарши курашишнинг ягона йўли телефонни китоб билан алмаштиришдир. Яъни, телефонга «асир» бўлган, китоб ушлолмайдиган қўллар ва бўм-бўш мияларни китоб ўқишга рағбатлантиришдир.
Психологлар буни бирдан амалга ошириб бўлмаслиги, бирданига телефонни тақиқлаш бола руҳиятида салбий ўзгаришлар, ҳатто кучли депрессияни келтириб чиқариши мумкинлигини ҳам айтиб, босқичма-босқич амалга оширилиши керак бўлган тавсияларни беришяпти. Булар ҳақида эса кейинги мулоҳазаларимизда...
Психологлар «селфимания», яъни «ўзига-ўзи маҳлиё» бўлишнинг ёш авлод учун катта хавф эканини таъкидлай бошладилар.
Статистика маълумотларига қараганда, «селфи» сўзи ҳар куни Facebookда 365 минг, Twitterda 150 минг, Instagramда эса 5 миллиондан кўп маротаба ишлатилар экан. Бошқа бир маълумотда эса 18-24 ёшдагилар томонидан олинган фотосуратларнинг 30 фоизи селфи экани қайд этилган.
... Қадим замонларда эркаклар ўз қабиласидаги аёлларни ёввойи ҳайвон ёки бирор душмандан ҳимоя қилган бўлсалар, бугунга келиб оила устунлари аёли, қизи, келини, ҳатто набирасини душман ёки ёввойи махлуқлардан эмас, ижтимоий тармоқлардан кўпроқ ҳимоя қилиш учун қайғуришяпти.
Яқинда 4 та тилда сўзлаша оладиган, замонавий бир қизнинг фотиҳа тўйи бузилганини эшитиб қолдим. Суриштирсам, бўлажак куёв хорижда ишларкан, қизга ижтимоий саҳифаларига селфи тушиб жойламаслик талабини қўйибди. Қиз эса буни ўзи учун ҳақоратдек қабул қилиб, фотиҳани бузибди. Тўғри, бир қарашда бу арзимасдек туюлиши мумкин. Аммо социологларнинг кузатувлари хулосасида юқоридаги каби муаммо деярли 90 фоиз жуфтлик орасида кузатилаётгани, ҳатто аксарият оилаларнинг бузилиб кетишига айнан ижтимоий тармоқларга сурат ёки видео жойлаш сабаб бўлаётганини қайд этилмоқда.
Яна «Селфимания» мавзусига қайтсак: айрим ёшлар ўзининг ижтимоий саҳифасига ажабтовур селфилар жойлаб, кўпроқ «лайк» йиғиш истагида ҳатто ўз ҳаётларини хавф остига ҳам қўймоқдалар. Хусусан, улар баланд қаватли уйлар томида, йиртқич ҳайвонлар олдида ёки яқинлашиб келаётган поезд рўпарасида суратга тушишмоқда. Олий мақсад, «лайк» йиғиш!
Дарвоқе, ёдингизда бўлса, селфига тушиш билан боғлиқ илк фожиали хабар ОАВда 2014 йилнинг мартида ижтимоий тармоқларни «портлатган» эди. Эътибор беринг: 2014 йили селфига тушиш чоғида 15 киши ҳалок бўлган бўлса, 2015 йилда бу кўрсаткич 39, 2016 йилда эса 80 тага етганди. Шунингдек, 16 та ҳолатда бир вақтнинг ўзида икки киши селфига тушаётиб ҳалок бўлган, бешта ҳолатда уч киши, иккита ҳолатда етти киши ва битта ҳолатда беш киши бир вақтнинг ўзида ҳаётдан кўз юмгани қайд этилганди.
БМТ маълумотларига кўра, 2014 йилдан 2023 йилгача 49 та давлатда селфи туфайли 399 фуқаро билан фожиа рўй берган. Бу борада 190 та қурбон билан Ҳиндистон, иккинчи ўринни 29 ўлим билан АҚШ, учинчи ўринни эса 18 кишининг вафот этиши билан Россия эгаллаб турибди. Мутахассислар селфи чоғидаги ўлим ҳолатларини ўрганишганда баландликдан йиқилиш ва сувга чўкиб кетиш билан боғлиқ вазиятлар энг кўп содир бўлгани аниқланди.
Бундан ташқари, ЙТҲ, поезд остида қолиш, қуролдан ўлиш, ҳайвонлар ҳужуми ва ток уриб ўлиш ҳолатлари ҳам учрамоқда. Мисол учун, 2015 йилнинг март ойида Ҳиндистондаги Нагпур кўлида еттита бола қайиқда селфига тушмоқчи бўлиб чўкиб кетишган. Яна тўртта бола Нармада каналида қирғоқда суратга тушмоқчи бўлиб каналга тушиб кетган...
Худди шу йилнинг ёзида 25 ёшли хитойлик йигит Лонг Мен шаршараси устида селфига тушмоқчи бўлади ва эҳтиётсизлик оқибатида сирпаниб кетиб 30 метрли жарликка қулайди... Кўп ўтмай россиялик 17 ёшли талаба тўққиз қаватли, Филиппинда эса 19 ёшли қиз 20 қаватли бино томида селфи қиламан деб, ҳаёт билан хайрлашади.
Янаям даҳшатлиси Руминияда – Анна Урсу исмли қиз юриб кетаётган поезд томида селфига тушмоқчи бўлган ва электр симига урилиб, куйиб кетган. АҚШнинг Колорадо штатида эса учувчининг парвоз вақтида селфига тушишга уриниши сабаб икки кишилик самолёт ҳалокатга учраган...
Афсуски, ана шундай хатоларга қарамай, ёш авлод ўртасида «ҳайратланарли селфи» тушишга бўлган иштиёқ сўнмаяпти...
БМТ экспертлари сўровига кўра, 12-16 ёшли ўсмирларнинг 50 фоизи тенгдошлари билан суҳбат қуриш, бирор ўйин ўйнаш ёки саёҳат қилишдан кўра, тинчгина компьютер ўйнашни афзал билишмоқда.
Тан олиш керак, компьютер технологияларининг борлиги ҳаётимизни анча енгиллаштирди. Аммо афсуски, катталар орасида ушбу техникадан режасиз фойдаланиш, айниқса, телефон ёки смартфонларни бутунлай фарзандлар ихтиёрига топшириб қўйишдек «касаллик»ка ҳам авж олдики, бу...
ЖССТ мутахассисларининг қайд этишларича, бундан 5 йил аввал «Оч қорним, тинч қулоғим» деб ёш боласи қўлига телефон тутқазган ота-она бугун окулист, кардиолог, ҳатто онколог қабулига боришга мажбур бўлаяпти.
Ҳа, яна бир маълумот: «бой берилган авлод», «селфичи авлод», «Z-авлод», «Альфа авлод» каби атамалар қаторига бугун «бир қўлли авлод» ҳам қўшилдики, бу ибора мунтазам равишда бир қўлида телефон ушлаб юрувчиларга нисбатан ишлатиляпти. Бир сўз билан айтганда, бугун «бир қўлли авлод»ни қандай қилиб «баркамол авлод» сирасига қайтаришдек долзарб муаммо билан юзлашиб турибмиз. Зотан, ғарб «бир қўлли авлод»ни жиловлаш қийин кечаётгани ҳақида анчадан буён жар соляпти.
Биз эса ўзгалар эмас, фақат ўз хатоларимиз туфайлигина кўзимиз очилишини кутиб яшаяпмиз.
Гарчи бу фикр эскироқ, оҳори тўкилганроқдек туюлиши мумкин. Аммо ушбу иллатга қарши курашишнинг ягона йўли телефонни китоб билан алмаштиришдир. Яъни, телефонга «асир» бўлган, китоб ушлолмайдиган қўллар ва бўм-бўш мияларни китоб ўқишга рағбатлантиришдир.
Психологлар буни бирдан амалга ошириб бўлмаслиги, бирданига телефонни тақиқлаш бола руҳиятида салбий ўзгаришлар, ҳатто кучли депрессияни келтириб чиқариши мумкинлигини ҳам айтиб, босқичма-босқич амалга оширилиши керак бўлган тавсияларни беришяпти. Булар ҳақида эса кейинги мулоҳазаларимизда...
